Niedawno kupiłem sobie okulary, żeby podkręcić rozdzielczość mojej lokalnej rzeczywistości. Mój nos przyjął na siebie ciężar soczewek, a w mojej głowie pojawiły się dwa pytania:
- Czy okulary w ogóle pasują do mojej facjaty? Oraz
- Jak okulary zmienią sposób, w jaki ludzie mnie postrzegają?
Na pierwsze pytanie odpowiem sobie sam (nie). A ten wpis? To głęboka analiza drugiego zagadnienia.
Więc jeśli zastanawiasz się nad zakupem okularów i martwisz się, jak będzie postrzegany Twój nowy image, mam dla ciebie naukowo podpartą, prostą odpowiedź: to zależy.
Kontekst ma znaczenie
W naszym poście o noszeniu maseczek albo filmie o najlepszym tle na wideorozmowę widzieliśmy, jak kontekst zmienia sposób, w jaki ludzie nas postrzegają. Wystarczy powiedzieć, że oceniamy ludzi jako mających cieplejszą osobowość, jeśli trzymamy gorący kubek kawy. Nasze mózgi są po prostu zaprogramowane, żeby wyłapywać wskazówki z naszego otoczenia.
A okulary są nawet gorsze niż drugi plan podczas rozmowy wideo. Okulary to pierwszy plan Twojej twarzy – i zdawało się, że to plan całkiem pozytywny. Początkowe badania faktycznie pokazywały wyraźne korzyści z noszenia okularów. I nie mówię o poprawnym widzeniu pieszych podczas jazdy samochodem.
Okularnik to musi być mądry
Czy zauważyłeś, że kiedy Twój przyjaciel zakłada okulary w restauracji, nagle przechodzi od sprawdzania menu do analizowania profilu smakowego kuchni? Od regulowania termostatu do optymalizowania warunków otoczenia? Od oglądania meczu do strategicznego doradzania w kwestii dynamiki grupowej i psychologii graczy? Coś jest na rzeczy, i wiemy to już od dawna.
G. R. Thorton z USA opublikował badanie w 1943 roku (praktycznie średniowiecze!), gdzie próbował ocenić, jak jeden czynnik różnicujący twarz może wpływać na to, jak postrzegamy osobę. Uśmiech, na przykład, znacząco poprawiał ocenę życzliwości i poczucia humoru, ale to właśnie okulary podnosiły postrzegane cechy takie jak inteligencja, niezawodność, pracowitość i uczciwość w sprawach pieniężnych.
Szybko przenosimy się do 1968 roku – dwóch badaczy w Niemczech potwierdziło wyniki po raz kolejny. Ludzie w okularach? Mądrzy, pilni i godni zaufania z gotówką.
1994 rok i więcej wyników z zaśnieżonego Sztokholmu, tym razem skupiających się na okularach, włosach i brodzie. Jako użytkownik okularów, włosów i brody szybko przerzuciłem wzrok na wyniki… wzorzec korelacji pokazał, że…
Sędziowie łączyli noszenie okularów z intelektualizmem i dobrocią, łysienie z idealizmem, a noszenie brody z niekonwencjonalnością i dobrocią.
2020 rok i kolejne badanie z Londynu, z 3 wnioskami, które mogą zaparować Twoje okulary:
Po pierwsze, potwierdzamy, że dorośli oceniają osobę jako bardziej inteligentną, gdy nosi okulary.
Dobrze, wygląda na to, że nic się nie zmieniło przez 80 lat. Jest tylko jedna stała w życiu, i to, że okulary robią z ciebie inteligenta. I to stała dość odporna:
Następnie pokazujemy, że ten wniosek utrzymuje się, gdy uczestnicy otrzymują instrukcję, aby ignorować okulary [przy ocenie].
Więc trudno nie używać okularów jako kontekstu sytuacyjnego przy ocenianiu – efekt soczewkowego halo działa, nawet jeśli staramy się okulary odfiltrować. Ale co najbardziej interesujące…
W końcu pokazujemy, że sześcioletnie, ale nie 4-letnie dzieci postrzegają osoby noszące okulary jako bardziej inteligentne, co wskazuje, że efekt pojawia się stosunkowo wcześnie w rozwoju.
Więc już 6-letni człowiek może łączyć okulary z byciem jakoś… mądrzejszym. Niestety, nie tylko mądrość jest związana ze stereotypem okularów.
Zdradzieckie oprawki
Okulary mogą sprawić, że wyglądasz mądrzej, ale ładniej? Cóż… Dwa badania z USA przynoszą złe wieści. W obu noszenie okularów było powiązane z niższą postrzeganą atrakcyjnością. Ale!
Nie wszystkie okulary są sobie równe. Możesz pójść w nudne oprawki, bądź oprawki prawdziwie szalone. Możesz pójść w klasyczne, albo futurystyczne. Z tak wieloma projektami do wyboru, okulary ocenia się przez pryzmat mody, stylu. Myśląc pod tym kątem, zespół z Wiednia próbował w 2011 roku ocenić, jak różne typy oprawek wpływają na stereotyp okularnika.
Przygotowali obrazy twarzy w 3 warunkach: bez okularów, z pełną oprawką i z okularami bezramkowymi. Uczestnicy zostali poinstruowani, żeby ocenić je w sześciu wymiarach: postrzegany sukces, inteligencja, wiarygodność, atrakcyjność, sympatyczność i skłonność do współpracy.
Nikt się nie zdziwił, że noszenie okularów, z pełną oprawką czy bez, sprawiało, że osoba wydawała się bardziej inteligentna i odnosząca sukcesy. Ale potem wyniki stały się bardziej rozmazane. Jeśli chodzi o wiarygodność, tylko okulary bezramkowe były znacząco lepsze. Z atrakcyjnością, tylko okulary z pełną oprawką negatywnie wpływały na wynik.
Twarze z okularami bezramkowymi nie różniły się od twarzy bez okularów w ocenie atrakcyjności czy sympatyczności.
Okulary bezramkowe wydają się tutaj scenariuszem win-win. Czerpiesz korzyści z wyglądania mądrze i niezawodnie, nie szkodząc swojej atrakcyjności. Przystojny mądrala, można powiedzieć. Ale nie trzeba.
Tak czy inaczej, badanie zostało opublikowane w 2011 roku, ale wyniki wydają się sensowne, patrząc na ostatni boom stylu przezroczystych oprawek. Można w końcu próbować ekstrapolować wyniki bezramkowców również na przezroczyste okulary. I cholera, chciałem mieć przezroczyste okulary, ale nie mieli żadnych, miałem dość szukania innego optyka i teraz mam okulary brązowe. Oprawki przynajmniej są cienkie, więc jest dla mnie nadzieja.
Tutaj temat się jednak nie zamyka – jak ze wszystkim w psychologii, wszystko zależy. Z zamysłem podawałem lokalizację każdego wcześniej wspomnianego badania…
Pochodzenie okularnika
Interesujący kognitywny framework, nazwany Trait Inference Mapping (Tim dla przyjaciół) został opisany w 2018 roku. W ramach tej teorii, spontaniczne pierwsze wrażenia przy ocenie twarzy to…
(…) produkty mapowań między lokalizacjami w ‘przestrzeni twarzy’ i ‘przestrzeni cech’.
Tim proponuje, że doświadczenia kulturalne i nabyte, wyuczone mapowania są bardziej wpływowe dla pierwszych wrażeń niż wrodzone, zakodowane mechanizmy stworzone przez selekcję naturalną. Okulary wydają się być dobrym przykładem. Noszenie soczewek szybko bowiem może stać się poprawiającym wzrok obosiecznym mieczem.
Weźmy na tapet artykuł z 2018 roku. Grupa badaczy pokazała tam, że jeśli jesteś politykiem, cytując tytuł badania…
Możesz dalej nosić swoje okulary
Podczas eksperymentu uczestnicy zostali poproszeni o głosowanie na polityków bez albo z oprawkami (dodanymi do portretów w Photoshopie). Stereotyp zrobił swoje, wyborcy woleli twarze uzbrojone w oprawki. Efekt był dwupartyjny, wpływał na republikanów i demokratów, i był szczególnie silny, gdy dla wyborcy inteligencja była ważna u polityków. Ale potem, kiedy wzięto pod uwagę lokalizację, efekt…
(…) nie rozszerzył się na Indie z powodu różnych kulturowych skojarzeń z okularami.
Autorzy dostarczają bardzo interesujący kontekst do tego kulturowego skojarzenia:
Chociaż w bogatych krajach zachodnich większość dorosłych nosi okulary, jest to znacznie mniej powszechne w mniej zamożnych krajach, gdzie ludzie noszą okulary tylko przy bardzo poważnych problemach ze wzrokiem. Na przykład, podczas gdy ponad 60% Amerykanów nosi okulary, tylko 7% Hindusów tak robi. W konsekwencji, w Indiach i innych mniej zamożnych krajach, noszenie okularów może być mniej silnie kojarzone z inteligencją, ale bardziej z deficytem wzroku i słabością. Dlatego, jeśli indyjski polityk nosi okulary, może to być łatwiej postrzegane jako znak słabości, a nie kompetencji.
Podobne wyniki zostały opublikowane w 2022 roku, a oceniali studenci z jordańskich uniwersytetów. Twarze były oceniane na skalach atrakcyjności, pewności siebie i inteligencji. Cytując autorów:
Znaleźliśmy znacząco wyższe oceny dla wszystkich skal przy zdjęciach bez okularów w porównaniu do tych samych zdjęć z okularami.
Okulary na wszystkich skalach, łącznie z inteligencją, wpływały negatywnie na ocenę.
Mieszkam w Europie, powinienem być względnie bezpieczny z moimi szklanymi ochraniaczami gałek ocznych. We Francji mógłbym być nawet kojarzony z wyższym statusem społeczno-zawodowym. W Japonii również, szczególnie jeśli moje oprawki są kwadratowe, a nie okrągłe. Powinienem być bezpieczny również w Korei, przynajmniej południowej. 320 studentów z Seulu oceniło ludzi w okularach jako bardziej inteligentnych, ale, co ciekawe, również mniej łagodnych.
Jak widać efekt konkretnej kultury na cechy kojarzone z okularami może być różnorodny i silny. Mając dzieciństwo naznaczone laboratorium Dextera, prototypowe połączenie między okularami a mądrością jest dla mnie jasne. Ale te prototypowe połączenia są bardzo lokalne i płynne. No jest technologia, która może to wszystko jeszcze bardziej zagmatwać.
Ze smart okularami za rogiem, coraz więcej ludzi może nosić okulary bez korekcji wzroku, tylko po to, żeby umieścić jednostkę obliczeniową bliżej naszych oczu. Jak więc będą postrzegani ludzie noszący laserowe projektory gałek ocznych? Mądrzy? Atrakcyjni? Z sukcesami?
Ale to jeszcze nie wszystko! Co ciekawe, ten poprawiający wzrok kulturowy efekt halo działa nie tylko na innych, ale również na samych użytkowników okularów. Jak tylko założysz okulary, stajesz się dosłownie inną wersją siebie.
Clark Kent
Z cytowanych wyżej badań widzimy wyraźnie, że dostosowujemy nasze postrzeganie innych, gdy ci noszą okulary. Efekt ten jest na tyle silny, że działa też na samych okularników i jak oni postrzegają siebie samych.
W badaniu z USA, z 1981 roku, uczestnicy ukończyli Test Ukrytych Figur i skale słownictwa z WAIS i Binet Intelligence Tests. Osoby badane musiały wykonać testy z okularami założonymi i zdjętymi, a następnie ocenić swój wynik i charakter. Moc była silna w tych okularach:
osoby badane wierzyły, że poszło im lepiej gdy nosiły okulary. Opisywały również siebie jako osoby bardziej stabilne, “uczone”, kompetentne, i tak dalej
Ale co z rzeczywistym wynikiem testów, pytasz? Cóż, niestety, noszenie okularów nie wpłynęło na faktyczne wyniki testów, co jako nowy właściciel okularów, smuci mnie głęboko.
Więc teraz wiemy – podczas gdy okulary pracują ciężko, żeby naprawić twój wzrok, sprawiają również, że jesteś bardziej inteligentny, niezawodny i odnoszący sukcesy. Oczywiście w oczach innych. Musisz tylko strategicznie wybrać swoje oprawki i miejsce do życia, żeby dopasować się do kultury przyjaznej okularnikom.
Albo zdecydować się na soczewki…
A poniżej możesz nawet zobaczyć moje nowe okulary!
0 Comments